Hepimiz bitkisel yağlarla çeşitli karışımlar yaparak çeşitli ihtiyaçlarımıza doğal çözümler üretebileceğimizi biliyoruz. Internette binlerce web sitesi veya sosyal medya platformlarında birçok kişisel bakım önerileriyle karşılaşmışızdır.
Hatta birçok çeşitli alanlarda uzmanlaşmış kişilerin önerilerini anında uygulamak için heyecanla girişimlerde bulunmuşuzdur.
Kimisi saç bakımı için, cilt bakımı için, kaş, kiprik, tırnak bakımı için, dudak bakımı için, el,ayak ve vucut bakımı için çeşitli yağ karışım önerilerinde bulunarak bazı formüller öne sürmektedir. Biz de yer yer bitkisel yağlar bloğumuzda bu tür öneriler paylaşıyoruz.
Fakat, bir çok uzman olduğunu iddia eden kişilerin önerileri üzülerek belirtmek isteriz ki doğru sonuçlar vermeyeceğini biz görebiliyoruz. Neden mi?
Bitkisel doğal yağların, doğal yağlarla ve bitkisel yağların çeşitli kimyasallarla formülasyonu bilimsel veriler neticesinde yapılması gereken bir alandır. Her zaman dediğimiz gibi bitkisel yağlarda bulunan yağ asitleri ve bitkisel yağlara tutunmuş diğer bileşenler birbirleriyle karışırken veya çeşitli kimyasallarla formülüze edilirken reaksiyon göstererek farklı bileşenler ortaya çıkarabilmektedir.
Bu olayı örneklendirecek olursak;
Doymamış yağ asitlerinin yapısında yer alan etilen bağı (-CH=CH-) kolaylıkla hidrojenle yada halojenlerle doyurulabilir. Doymamış yağ asidi doymuş hale geçer. Yada çift bağ oksidasyonla açılarak yeni ürünler oluşabilir. Oleik asit oksitleyici olarak potasyum permanganat (KMnO4) kullanıldığında ve düşük ısıda, çift bağına 2 OH grubu eklenerek, dihidroksi stearik aside dönüşür. Oksidasyon ilerler ve ısı yükseltilirse molekül daha çok oksitlenir. Bunun sonucunda dihidroksi stearik asit bir molekül su kaybeder ve çift bağın olduğu yerden parçalanır. Böylece azelaik asit ve pelargonik asitler oluşur.
Veya bitkisel yağların formülüze edilmesinden sonra uygun ortamda muhafaza edilmemesi durumunda yağ içeriğindeki doymamış yağ asitlerinin moleküler oksijenle oksitlenmeleri ve çift bağlara O2 girmesi ile çeşitli gruplar ortaya çıkar. Otooksidasyon veya acılaşma olarak bilinen bu olayda oluşan ve yağıda istenmeyen tad, görünüm ve koku oluşturan bileşikler peroksit, epoksit, ketohidroksit gibi gruplardır. Bu grupların özellikle yüksek ısılarda parçalanmaları ile çoğunlukla asit ve aldehitlerden oluşan değişik ürünler oluşur.
Yukarıda belirttiğimiz tepkimeler yanı sıra, çeşitli uçucu yağlarda bulunan bazı bileşenler de sabit yağlardaki yağ asitlerini inhibe edebilmektedir.
Bu sebeplerle bitkisel sabit yağlarla veya uçucu aromatik yağlarla formülizasyon uzman kimseler tarafından bilimsel veriler ve yapılan ar-ge faaliyetleri neticesinde hazırlanmalıdır.
Yani internette dolaşırken rastladığımız birçok yağ karışımının belirtilen etkiyi göstermesi mümkün değildir.
Üzülerek belirtmek isteriz ki, yukarıdaki paylaştığımız bilimsel çalışma neticelerinden de anlaşılacağı gibi yağları yağlarla formülize etmek uzman tecrübeli tüzel kişilikler tarafından veya yağlar alanında binlerce çalışma neticesinde sonuçlar elde etmiş kişilerle yapılması ancak mümkündür. Aksi takdirde onlarca çeşit birçok farklı bileşen ihtiya eden tüm yağları karıştırarak süper bir kompleks elde edilebilirdi.
Bitkisel yağlarla formül hazırlamak haylice bilimsel bir alan olduğu gibi çok da zor bir alandır. Bu yüzden siz değerli tüketicilerimizi bu hususda bilgilendirmek isteriz.
Comments